کشت ادرار و خون در آزمایشگاه باكتري شناسی
برای کشت ادرار از محیط بلاد اگار استفاده می‌کنیم. بعد از ثبت مشخصات نمونه‌ها ان‌ها را با استفاده از سرنگ و یا با استفاده از لوپ استاندارد بر روی محیط بلاد اگار کشت می‌دهیم. باید دقت کنیم که کشت چون حاوی شمارش کلنی هم است با کشیدنی خطی در وسط اغاز شود. پس از کشت ادرار محیط‌ها را به مدت ۲۴ ساعت انکوبه می‌کنیم سپس کلنی‌های ظاهر شده برروی هر کدام از پلیت‌ها شمارش می‌شود. دقت کنید که هر چه حجم نمونه ادرار کشت داده شده بیشتر باشد شانس جدا کردن میکروارگانیسم‌ها افزایش خواهد یافت. اگر کلنی‌ها ریز باشند و یا رشدی مشاهده نگردد پلیت‌ها را به مدت ۲۴ ساعت دیگر انکوبه می‌کنیم زیرا عواملی مانند مصرف انتی بیوتیک‌ها و یا مواد دیگر، رشد زود هنگام میکروارگانیسم‌ها را مهار می‌کند.
تفسیر نتایج کشت: رشد بیش از سه نوع ارگانیسم نشان دهنده آلودگی نمونه است بجژ در موارد خاص که وجود چند باکتری ارزش دارد مانند بیمارانی که از کاتتر استفاده می‌کنند. رشد یک یا دو ارگانیسم با تعداد بیشتر از ۱۰۴ می‌تواند دلیل بر عفونت باشد بنابراین تعیین نوع ارگانیسم و آنتی بیوگرام الزامی است. رشد استافیلوکک اورئوس بدون توجه به تعداد کلنی ان باید گزارش شود و انتی بیوگرام انجام شود. وجود مخمر به هر تعداد در نمونه ادرار با ارزش است و باید به پزشک گزارش شود. اگر کشت ادرار مثبت بوده اما نمونه فاقد لکوسیت باشد در این صورت کشت فاقد اعتبار می‌باشد. (احتمال آلودگی با مدفوع) .اگر کشت مثبت و لکوسیت نمونه مثبت باشد ولی باکتری منفی در این صورت کشت مهم بوده و باید از آن لام تهیه کرد. مانند همه کشت‌ها، کشت ادرار هم باید در کنار حرارت انجام شود. از کشت ادرار برای تشخیص عفنوت‌های مجاری ادرای مانند اکلای، کلبسیا، پروتئوس و... استفاده می‌کنیم.
کشت خون
گروه بزرگی از ارگانیسم‌ها می‌توانند در اثر بیماری‌های مختلف در جریان خون ظاهر شوند. اکثر ارگانیسم‌ها که از خون جدا شده‌اند معمولا کوکسی گرم مثبت کواگولاز منفی استافیلوکک و انترکک می‌باشند. وظیفه آزمایشگاه بررسی رشد یک باکتری، خالص کردن ان، تعیین هویت و بررسی مقاومت آن در برابر آنتی میکروب‌ها می‌باشد.
جمع آوری نمونه: یکی از مهم‌ترین مراحل جمع آوری نمونه می‌باشد و باید در ان دقت کافی کنیم تا نمونه مورد نظر آلوده نشود. چون محیط کشت خون یک محیط کشت غنی شده است بنابراین اکثر باکتری‌ها می‌توانند به راحتی در ان رشد کنند. از جمله مهم‌ترین باکتری‌هایی که می‌توانند نمونه ما را آلوده کنند و در محیط کشت رشد کنند باکتری‌های فلور نرمال پوست هستند که برای جلوگیری از آلودگی نمونه باید محل خون گیری را به خوبی استریل کنیم.
حجم نمونه: میزان حجم نمونه برای دتکت کردن باکتری بسیار مهم است. حجم زیاد خون و کشت میزان زیاد خون شانس بالا برای ایزوله کردن باکتری را به دنبال دارد. میزان حجم زیاد خون برای هر کشت در افراد بزرگسال ۱۰ تا ۲۰ میلی لیتر می‌باشد. میزان حجم خون برای هر کشت در کودکان ۱ تا ۵ میلی لیتر می‌باشد.
تعداد کشت خون:اگر میزان حجم خون مناسب باشد برای رسیدن به درجه لازم از حساسیت بلاد کالچر از ۲ یا ۳ بلاد کالچراستفاده می‌کنیم.
زمان جمع آوری نمونه: حجم نمونه نسبت به زمان جمع آوری نمونه نقش مهمتری در نتیجه دارد. بهترین زمان برای جمع آوری نمونه قبل از بالا رفتن دمای بدن می‌باشد. در مورد اندوکاردیت و سایر عفونتهای داخل عروقی به علت ثابت بودن سرعت آزادشدن ارگانیسم و ورود به جریان خون، زمان نمونه گیری چندان اهمیت ندارد همچنین نمونه گیری باید قبل از مصرف آنتی بیوتیک انجام شود.
ضد انعقاد: خون کشیده شده برای کشت نباید لخته شده باشد چون ممکن است در صورت وجود لخته باکتری‌ها در ان به دام افتاده و دتکت نشوند. ضد انعقاد‌های هپارین، سیترات و EDTA به علت خاصیت مهارکنندگیشان مناسب نیستند. به همین دلیل معمولا از SPS (سدیم پلی انتول سولفونات) ۰. ۰۲۵-۰. ۰۳ % استفاده می‌شود که هم نقش ضد انعقادی دارد و هم باعث مهار اثرات ضد باکتری سرم و فاگوسیتوز می‌شود.
محیط‌های کشت:چون تنوع باکتری‌ها زیاد است بنابراین از محیط‌های زیادی برای کشت آن‌ها استفاده می‌شود. ساب کالچر Basic: شامل مواد مغذی و ضد انعقاد است.
بلاد کالچرهای بطری:
- Brian infusion broth
- Trypticase soy broth
- Supplemented peptone
- Thioglycolate broth
- محیط‌های کشت تخصصی: کلمبیا – بروسلا براث
روند کشت خون :برای کشت خون معمولا از بلاد کالچرهای بطری استفاده می‌شود. برای انجام کشت ابتدا باید درپوش بطری‌های کشت خون را قبل از ترزیق خون ضد عفونی کرد. سپس خون را به درون بلاد کالچرهای بطری تزریق کرده و بطری‌های کشت خون را به مدت ۴۸ساعت در ۳۷درجه قرار داد. در صورتی که به وجود هوازی‌های مطلق مثل سودوموناس، نایسریا یا مخمر‌ها مشکوک باشیم بطری باید توسط سوزن‌های استریل که در انت‌ها آن پنبه استریل وجود دارد هوا داده شود. همچنین تکان دادن بطری در ۲۴ساعت اولیه انکوباسیون به رشد هوازی‌ها کمک می‌کند. بطری کشت خون باید مرتبا بررسی شود. کشت استریل معمولا به صورت لایه‌ای از گلبولهای قرمز که به وسیله محیط کشت شفاف پوشانده شده است مشخص می‌گردد. علائم رشد میکروب به شرح زیر است:
- رسوب فولیکولار در سطح گلبولهای قرمز
- کدورت یکنواخت یا کدورتی که در زیر سطح مایع کشت خون دیده می‌شود.
- همولیز
- انعقاد محیط کشت
- ایجاد پوسته نازک در سطح
- تولید گاز
- دانه‌های سفید در سطح یا عمق گلبولهای قرمز
هر‌گاه رشد باکتری در بطری مشهود بود مقداری از نمونه موجود در بطری‌ها را بر روی محیط‌های مناسب پاساژ می‌دهیم. در موارد عادی کشت خون را تا ۷ روز نگهداری می‌کنند (در بیمارستان کودکان معمولا ۲۴ ساعت) اما در موارد مشکوک به بروسلوز یا سایر میکروب‌های سخت رشد، اندو کاردیت و یا مصرف آنتی بیوتیک محیط کشت را باید بیشتر نگهداری نمود (۳ هفته) پس از مدت زمان فوق محیط‌های کشت را از نظر رشد کلنی‌ها مورد برسی قرار می‌دهیم. از محیط شکلات آگار برای کشت خون استفاده می‌کنیم از آنجائیکه گزارش سریع نتیجه کشت خون می‌تواند سر نوشت ساز باشد لذا هر نتیجه‌ای را در هر مرحله باید بلافاصله به اطلاع پزشک معالج رساند