آمپول روگام

 آمپول روگام انتی D از جنس IgG است و چنانچه به شخص دارای گروه منفی که با گلبولهای ارهاش مثبت تحریک شده است تزریق شود باعث پوشش انتی ژنهای Rho یا D شده و کمپلکس ترکیبی ان ها باعث ارسال پیام های مهاری از طریق سلولهای T سرکوب کننده می شود و در نتیجه از ساخت انتی D به صورت فعال و بوجود امدن سلولهای خاطره مصون شناختی ( Memory cells) به صورت فعال جلوگیری می کند. با تزریق 20 میکروگرم روگام می توان از ایمونیزاسیون 1 سی سی خون فشرده یا 2 سی سی خون کامل ارهاش مثبت جلوگیری کرد. هر امپول 300 میکروگرمی قادر است از ایمونیزاسیون 15 سی سی خون فشرده و یا 30 سی سی خون کامل ارهاش مثبت جلوگیری کند. کلیه مادران با گروه منفی که نوزادی با فنوتیپ ارهاش مثبت یا Du به دنیا می اورند باید در عرض کمتر از 72 ساعت یک امپول روگام به صورت تزریق داخل ماهیچه ای دریافت دارند. احتمال وارد شدن خون جنینی از طریق جفت به مادر در سه ماهه سوم حاملگی افزایش می یابد و 2 تا 3 درصد از مادران ارهاش منفی در خطر حساس شدن با انتی ژنهای ارهاش در سه ماهه سوم هستند. تذکر این نکته ضروری است که چنانچه مادری نسبت به انتی ژن ارهاش حساس شود تزریق روگام دیگر دارای اثرات محافظت کننده نخواهد بود. توصیه می شود برای جلوگیری از حساس شدن مادر به شرطی که پدر دارای گروه مثبت باشد یک امپول روگام در بین هفته های 28 تا 29 حاملگی به مادر نیز تزریق شود. بنابراین هر خانم ارهاش منفی که شوهرش دارای گروه ارهاش مثبت است باید یک امپول روگام در هفته 28 حاملگی و یک امپول دیگر تا72 ساعت پس از زایمان به شرطی که نوزاد دارای گروه مثبت و یا Du باشد دریافت دارد. ناسازگاری در سیستم ABO بین مادر و جنین تا حدود زیادی اثرات محافظت کننده در برابر حساس شدن ارهاش دارد و گلبولهای وارد شده از جنین توسط انتی کرهای سیستم ABO در مادر قبل از تحریک ایمنی از بین می روند لیکن این حالت مطلق نبوده و امپول روگام بدون توجه به سیستم ABO باید تزریق شود. روگام یا انتی D تزریق شده به مادر دارای نیم عمری حدود 23 روز است و بعد از تزریق یک دوز کامل 300 میکروگرمی امکان دارد تا 6 ماه انتی D در سرم مادر قابل تشخیص باشد. انتی ژن ارهاش در 4 هفتگی حاملگی روی گلبولهای قرمز جنین بیان می شوند. با توجه به این مطلب تمام خانم های دارای گروه منفی که حتی در اوایل حاملگی مبتلا به سقط شوند به شرطی که شوهر آنها دارای گروه مثبت باشد باید رو گام دریافت دارند. چنانچه سقط جنین در کمتر از 13 هفتگی حاملگی صورت گیرد یک دوز کوچک روگام که حاوی 50 میکرو گرم است کافی بوده و چنانچه سقط در بیش از 13 هفتگی حاملگی صورت گیرد باید یک دوز کامل تزریق شود. حاملگی های خارج از رحم که غالبا در لوله های رحمی اتفاق می افتد در ماه های اول منجر به پارگی لوله و لزوم عمل جراحی می گردد در این حالت اگر شوهر دارای  Rh مثبت باشد باید امپول روگام تزریق شود. مادرانی که دارای فنوتیپ Du بوده و نوزاد انها ارهاش مثبت است احتیاجی به تزریق امپول روگام ندارند. قبل از تزریق روگام به مادر معمولا تقاضای ازمایش کومبس غیر مستقیم از نظر وجود انتی ارهاش می شود. مثبت شدن این تست در مادرانی که در هفته 28 حاملگی روگام دریافت داشته اند مانعی برای تزریق روگام در بعد از زایمان نیست. در مادرانی که کاندیدای تزریق امپول روگام هستند اگر جواب تست کومبس غیر مستقیم مشکوک یا ضعیف باشد توصیه می شود که امپول روگام تزریق شود. چنانچه بعد از زایمان به نحوی تا 72 ساعت پس از زایمان روگام تزریق نشده باشد و از 72 ساعت گذشته باشد باز بهتر است که به مادر امپول روگام تزریق شود. گفتنی است که تزریق یک امپول روگام در هفته 28 حاملگی ممکن است تیتر تست کومبس غیر مستقیم را تا 4/1 بعد از زایمان مثبت کند.

 اصول و روشهای ازمایشگاهی در بانک خون- دکتر حبیب اله گل افشان