جمعيت آلوده جهان (ميليون نفر )	نوع انگل
بيليون نفر1/3	کرم قلابدار
900	کرم تريکوسفال
1/3 <بيليون نفر	کرم آسکاريس
600	آميب
500-400	مالاريا
42	کرم اکسيور
200	ژيارديا
150	کرم شيستوزوما
50	کرم استرونژيلوئيدس
70	کرم تنيا
حدود 6 ميليارد	This Wormy world

 

تنوع عفونتهاي انگلي

گلبول قرمز(پلاسموديوم)

 گلبول سفيد(توکسوپلاسما- ليشمانيا)

 خون کامل(تريپانوزوم)

 مغز استخوان (ليشمانيادنوواني )‌

 سيستم عصبي (اكينوكوكوس، نگلريا)

زخم پوستي (ليشمانيا)

مجاري روده‌اي(انگلهايروده اي)

 كبد و طحال (انتاموباهيستوليتيكا، ليشمانيادنوواني)

ريه ( پنوموسيستيس كاريني)

دستگاه ادراري- تناسلي (تريكوموناس واژيناليس)

 چشم (توكسوپلاسما – اكانتاموبا)

عضله (لاروتريشين)

 

عوامل مهم در تشخیص عفونتهاي انگلي :(تضمين كيفيت)

 

1- جمع آوري صحيح نمونه

2- آماده سازي و نگهداري صحيح معرفها

3- دقت دراجراي صحيح روش آزمايش

4- دقت در بررسي نهائي نمونه

 

ü       منبع مهم باكتري ، ويروس، انگلوقارچ

ü      رعايت کليه اصول ايمني

ü      هنگام نقل وانتقال نمونه ها – کاربانمونه ها- دفع پسماندها 

ü      کاردرزيرهود ايمني بيولوژيک

ü      نگهداري وحمل نمونه در کيسه پلاستيکي

 

      

روش استاندارد جمع آوري نمونه

·         استفاده از ظرف مناسب و تميز

·         عدم آلودگي با آب ، خاك، ادرار

·         عدم مصرف روغنهاي معدني ، باريم، بيسموت ، آنتي بيوتيكها (تتراسايكلين) و داروهاي ضد مالاريا (نمونه گيري بعد از 7 روز)

·         ثبت مشخصات نمونه : نام بيمار ، نام پزشك ، شماره آزمايشگاه ، تاريخ و زمان جمع آوري نمونه فرم:‌ تاريخچه مسافرت، سابقه قبلي

5-     تعداد نمونه ها : حداقل 3 نمونه (هر روز يا يك روز در ميان)

 

روش استاندارد جمع آوري نمونه

 

زمان جمع آوري : يك روز در ميان

3 نمونه← حداكثر 10 روز

6 نمونه ← حداكثر 14 روز

طي يك روز ← فقط يك نمونه

 

6-بررسي خصوصيات ظاهري نمونه

 

رنگ نمونه (نمونه تازه)

سفيد (هپاتيت)

 خوني (آميب ، باكتري،التهاب،كوليت،بدخيمي )

خون تيره (خونريزي مجاري معده – روده‌اي )

 خون روشن (خونريزي قسمتهاي تحتاني )

مصرف گوشت (تيره)

 مصرف سبزيجات (سبز)

مصرف لبنيات (روشن )

 مصرف آهن (سياه)

 

 

شكل , قوام مدفوع  و زمان صحيح اجراي آزمايش:

 

موكوئيدي (M) خوني(B)

 تخم كرم قلابدار در جه حرارت لارو

 

 

تخم، لارووکيستيخچال 5-3درجهبدون تغيير شکل

 

يخ زدگيتغيير شكل انگل

 

انكوباتور و نورآفتابتخريب انگل

 

بررسي اوليه نمونه‌ها   خوني،موکوئيدي،اسهالي   انجام هر چهسريعتر آزمايش

 

 

كرم اسكاريس – کرم سنجاقي – بند كرم تنيامدفوع

 

بندرت كرم تريكوسفال ، قلابدار و H.nanaمدفوع

 

در صورت درمان یا مصرف مسهل تکرار  نمونه طبق جدول زیر انجام می شود:

 

كنترل درمان

كرم             2-1 هفته          تكرار آزمايش مدفوع

 

تک ياخته      4-3 هفته       تكرار آزمايش مدفوع

 

کرم تنيا         6-5 هفته        تكرار آزمايش مدفوع

 

نمونه تازه

بررسي نمونه مدفوع و ثبت خصوصيات ظاهري

تهيه نمونه مستقيم (تروفوزوئيت و حركت آن)

-نگهدارنده ها

فرمالين 5% يا 10%   تغليظ

SAF                 تغليط – رنگ آميزي (عدم کيفيت مطلوب)

MIF                             تغليظ

PVA                             رنگ آميزي و تغليظيظ

رقيق سازي نمونه:يك حجم مدفوع + سه حجم ماده نگهدارنده   -   حداقل 30 دقيقه

 

آماده سازي معرفها

1-تهيه و ذخيره سازي طبق دستورالعمل (بدون تغيير در مقادير،  روش كار، تركيبات)

2-استفاده از ظروف كاملاً دربسته جهت :

الف-جلوگيري از تبخير

ب-جلوگيري از وارد شدن ذرات آلوده كننده

ج-طولاني شدن زمان استفاده

تاريخ ساخت – تاريخ انقضاء – نگهداري دور از نور آفتاب

-          بررسي مداوم هفتگي (تاريخ انقضاء : يكسال ) 

-          (بررسي از نظرآلودگي باكتريايي يا قارچي)

 

اجراي آزمايش

روش استاندارد (قابل قبول):

يكبار نمونه گيري-همه انگلهاي موجود در نمونه-تعدادكم

 -آزمايش ميكروسكوپي

تخم- لارو – تروفوزوئيت – كيست –اووسيست – گلبول قرمز – گلبول سفيد – ائوزينوفيل- ماكروفاژ – كريستال شاركوت ليدن – انواع مخمرها و......        

عناصر مشابه با عوامل فوق – سلولهاي گياهي – دانه گرده اسپور قارچ (تخم كرم ، كيست ،‌اووسيست)، فيبر، ريشه گياهان ، موي حيوانات (شبيه لاروكرمها)

-انتقال نمونه جهت تشخيص يا تاييد تشخيص:

 نگهداري در فرمالين 5%(جهت موارد مشکوک به کيست)

نگهداري در PVA(جهت موارد مشکوک به تروفوزوئيت)

نگهداري در الکل 70% ( جهت انجام آزمايش هاي مولکولي)

نکهداري درفرمالين 10% وياSAF جهت تشخيص کوکسيدياها

ارزش آزمايش مستقيم :

الف- ارزيابي ميزان آلودگي بيمار

 ب-تشخيص سريع نمونه هاي با آلودگي شديد

ج-بررسي حركت ارگانيسم

   حاد (مدفوع آبکي)

1 -سرم فيزيولوژي 2-محلول لوگل 3-متيلن بلوي بافره

 2 ميلي گرم (نوك اپليكاتور) – مخاط دار- خوني

يد و مواد نگهدارنده :

نقش رقيق كننده -کشته شدن ارگانيسم (عدم توانائي بررسي حركت آن)

نمونه تازه  سرم فيزيولوژي

حركت كم تروفوزوئيت :

1-قراردادن سكه گرم شده در كنار گسترش

 2- فشار روي لامل  حركت مايع حرکت ارگانيسم

 

گسترش رقيق  كم شدن احتمال مشاهده انگل

 

گسترش غليظ   اشكال دريافتن انگل

محلول لوگل :

كيست تك ياخته ها   سيتوپلاسم : زردطلايي

مواد نشاسته‌اي   قهوه‌اي

كروماتين هسته   قهوه‌اي كمرنگ تا پررنگ

 هسته يدامو با    سبز

واكوئل گليكوژني :

نمونه تاره :قهوه‌اي پر رنگ

فرمالين (طولاني):قهوه اي کمرنگ

اووسيست كريپتوسپوريديوم  عدم جذب يد

مخمرها     جذب يد                 زرد رنگ

محلول لوگل غليظ:بهم چسبيدن اجزا  كاهش انكسارعبورنورازارگانيسماشكال در تشخيص

 

محلول لوگل رقیق:رنگ نگرفتن عناصر (كيستها )

 

عدم استقاده از محلول لوگل رنگ آميزي گرم

شرایط نگهداری لوگول:

Ø      محیط تاريك

Ø      حرارت اطاق

Ø      شيشه قهوه‌اي

Ø      تهيه محلول كاري از ذخيره به نسبت 1/5(چاي غليظ) 14- 10 روز

ثبت نتايج كنترل كيفي در برگه مخصوص (مورد كنترل شده ، تاريخ، نام شخص كنترل كننده، اشكال موجود، اقدام اصلاحي و ...)

متيلن بلوي بافره : جزئيات هسته تروفوزوئيت ها – افتراق از ماكروفاژ

عدم رنگ پذيري كيست آميبها ، تروفوزوئيت و كيست تاژكداران

قدرت نفوذپذيري زياد با فراستات در 3/6: PH

   10-5 دقيقه : سيتوپلاسم آبي كمرنگ - هسته و عناصر (RBC و باكتري)  آبي پر رنگ  - 30 دقيقه

 

آزمايش تغليظ (علائم خفيف – مدفوع نرم ويا شکل دار)- مدفوع شل(مستقيم وتغليظ)

كنترل كيفي آزمايش تغليظ

1-برداشت نمونه از قسمتهاي مناسب مدفوع (مخاط ، خون و ...)

2-استفاده از مواد و محلولها طبق دستورالعمل

3-مناسب بودن سرعت و زمان سانتريفوژ و كنترل كيفي سانتريفوژ (اندازه گيري دور و ...)

-تهيه گسترش با غلظت مناسب

5-نگهداري لوله محتوي رسوب تا آخر آزمايش

 

رنگ آميزي :تشخيص افتراقي

رعايت موارد ذكر شده (برداشت نمونه از قسمتهاي مناسب ، تهيه گسترش با غلظت مناسب و ...)

-استفاده از مقدار كافي از محلول مونته

زياد :  مشكل در فوكوس كردن و ديدن ارگانيسمها

رقيق: عدم پر شدن فضاي زير لامل  حباب

آزمايش تغليظ بر روي نمونه هاي مثبت شناخته شده

 بررسي كيفيت ارگانيسمها جهت تشخيص 

حداقل سه ماه يكبار

 

تغليظ (فلوتاسيون)

بررسي وزن مخصوص سولفات روي : 1/18 در نمونه تازه -1/20 در نمونه هاي نگهداري شده در فرمالين

تاريخ انقضاء‌36ماه بعد از ساخت

کشت :تعدادانگل کم ويا ديده نشود- جهت تاييد تشخيص (کشت در محيط سرم منعقده)

روش هاي سرولوژي

 

ثبت نتايج كنترل كيفي در فرمهاي مخصوص

-دقت در بررسي نهائي نمونه

مورد مشكوك

انجام آزمايش كامل مدفوع (رنگ ، قوام ، وجود خون ، موكوس و غذاي هضم نشده ، ميزان WBC ، RBC ،....)

1-بررسي تمام سطح لامل با عدسي (10x)

 

– بررسي كامل از چپ به راست يا از بالا به پائين.

 عدم مشاهده مورد مشكوك با عدسي (10x) 

بررسي حداقل  1/3 سطح لامل با عدسي(40x )

-نور متناسب (كم)

تك ياخته ها  انعكاس نور

نور زياد  عبور نورازتك ياختهاشكال در تشخيص (اووسيست ايزوسپورا)

3-تنظيم و كاليبره بودن ميكروسكوپ

4-گزارش نهائي

 

1-Giardia lambliatrophozoitespresent.

2-Entamoeba coli cystspresent.

3.Ascarislumbricoideseggspresent.

4. strongyloidesstercoralislarvapresent

5. Isospora belli oocystspresent.

عناصر و سلولهاي موجوددرمدفوع :

Moderatecharcot-leydencrystalspresent

few red blood cells (RBCs) present.