مراحل تولید سرطان

تولید سرطان(کارسینوژنز) طی روند چند مرحله ای انجام می گیرد. بدین صورت که تغییرات ژنتیکی متعددی احتمالا لازم است تا یک سلول طبیعی به سلول بدخیم تبدیل شود. این مراحل در چند سیستم گوناگون شناسایی شده اند و به نامهای جاودان شدن (immortalization) – هایپرپلازیا(Hyperplasia) - پری نئوپلاستیک(Preneoplastic) نامگذاری گردیده اند. زمان طولانی برای ظهور تومور ضروری است. در انسان و حیوان سیر طبیعی سرطان خودبخودی معمولا طی چند مرحله و به موازات تکامل سلولهای سرطانی روی می دهد. در این مراحل احتمالا سلولهای نادری که خصوصیت مناسب تری برای تکثیر دارند انتخاب میشوند. طی این روند حدود 3 تا 8 جهش صورت می گیردبررسی بر روی کشت های سلولی اولیه نشان داده است که انکوژن های متفاوتی (نظیر myc- ras) ممکن است برای تولید ترانسفورمیشن در مورفولوژی سلول با یکدیگر همکاری نمایند برخی از ژنهای ویروسی نظیر myc و انتی ژن T بزرگ پولیوم می توانند سلولهای اولیه را پایدارسازند. بدین صورت که این سلولها به طور ممتد در کشت سلولی رشد خواهند نمود اما خصوصیات ترانسفورمیشن کامل را نشان نمی دهند. این مشاهدات نشان میدهد که احتمالا انکوژنهای سلولی متعددی در تکامل تدریجی تومورها دخالت دارند. در برخی از سیستم ها به نظر میرسد که یک ویروس تولید کننده تومور به عنوان یک Cofactor عمل می نماید و فقط بعضی از مراحل مورد نیاز برای تولید سلولهای بدخیم را فراهم می سازد. ترانسفورمیشن سلولی را می توان به صورت تغییر پایدار و ارثی در کنترل رشد سلولهای کشت شده تعریف نمود. مجموعه ای از صفات که سلولهای ترانسفورم شده را از سلولهای طبیعی مشابه ان متمایز می سازد وجود ندارد. در عمل سلولهای ترانسفورم یافته با کسب چندین صفت دائمی که با خصوصیات تکثیر سلولی همراه می باشد و در سلولهای اولیه وجود ندارد مشخص میشوند.

بارزترین تغییراتی که در سلولهای ترانسفورم یافته به وجود می اید به 4 دسته زیر تقسیم میشوند:

 1- تغییرات نحوه رشد سلولی: این تغییرات شامل افزایش رشد سلولی و بالا رفتن تعداد سلولها افزایش سرعت رشد کاهش نیاز به عوامل رشد موجود در سرم کاهش قدرت چسبندگی سلول به سطح توانایی رشد در محیط نیمه جامد و از دست دادن وقفه تماس(Contact inhibition) می باشد. خاصیت از دست دادن وقفه تماس بدان معنی است که رشد سلولهای ترانسفورم یافته به وسیله تماس با سلولهای دیگر برخلاف سلولهای طبیعی مهار نمی شوند بلکه این سلولها تمایل دارند که روی هم انباشته شده و کانونی از سلولها را تشکیل دهند. به وجود امدن چنین توده های سلولی می تواند در سنجش کمی بعضی از ویروسهای ایجاد کننده تومور مورد استفاده قرار گیرد.

 2- تغییراتی در سطح سلول: این تغییرات شامل افزایش سرعت انتقال مواد غذایی به سلول ترشح زیاد پروتئازها یا فعال کننده های انها افزایش خاصیت آگلوتی نیشن با لکتین های گیاهی و تغییراتی در ترکیب گلیکو پروتیینها و گلیکولیپیدها می باشد که گاهی اوقات پروتیین های کدشده ویروسی را در بر دارند.

 3- تغییرات اجزای درون سلولی و مراحل بیوشیمیایی: این تغییرات شامل افزایش سرعت متابولیسم افزایش گلیکولیز تغییر در میزان نوکلئوتیدهای حلقوی فعالیت یا مهار بعضی از ژنهای سلولی وجودDNA –mRNA و پروتیینهای ویروسی و تغییرات اسکلت سلولی که اغلب به تولید سلولهای گرد منجر میشود.

 4- توانایی ایجاد تومور: هنگامی که سلولهای ترانسفورم یافته به حیوانات مناسب وارد می گردند به ویژه در حیوانات مبتلا به نارسایی ایمنی ایجاد تومور می نمایند. این خاصیت را توانایی ایجاد تومور نامند. بسیاری از سلولهای ترانسفورم یافته در کشت سلولی با وجودی که تغییراتی را در رفتار خود نشان می دهند قادر به رشد و تولید تومور در موجود زنده نمی باشند. از این نظر هیچ یک از خصوصیات ترانسفورم یافته در کشت سلولی نشان دهنده توانایی ویروس در ایجاد تومور در موجود زنده نمی باشند.

میکروبیولوژی جاوتز- ترجمه دکتر جمیله نوروزی